Een regenachtige dinsdagochtend in de Utrechtse wijk Overvecht. Niets doet vermoeden dat in dit voormalige tuincentrum op de Gageldijk een heus opleidingscentrum verscholen zit. Binnen wordt echter hard gewerkt. De Utrechtse Beroepentuin stoomt werkzoekenden met een afstand tot de arbeidsmarkt zoals statushouders en schoolverlaters, binnen tien weken klaar voor een baan in een sector met een groot werknemerstekort.

Inspiratie

In het kader van de City Deal Energieke Wijken – werklijn 2, naar opleiding en werk, brachten vijftien mensen een werkbezoek aan de Beroepentuin: zes afgevaardigden vanuit vier City Deal gemeentes (Utrecht, Amsterdam, Zeist en Arnhem), drie afgevaardigden van het ministerie van SZW, vier vanuit BZK, een trainee van BUZA en de directeur van de Fixbrigade Nederland. Het doel van het werkbezoek: inspiratie opdoen van een best practice die mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt naar opleiding en werk in de energietransitie toe leidt.

In zijn welkomstwoord vertelt de oprichter van de Beroepentuin Henk van der Beek enthousiast over de ontstaansgeschiedenis in Rotterdam in 2019, de uitbreiding naar verschillende andere steden in Nederland, de tijdelijke vertraging door corona, de aanpak en de succesfactoren van de Beroepentuin, en over de samenwerking met bedrijven, overheden en opleidingen. Een slimme zet bleek om bedrijven te laten bepalen wat minimaal nodig is voor een betaalde baan. Samen met de ROC’s richtte de Beroepentuin vervolgens de opleidingen in.

 

Interactie

Uitkeringsgerechtigden mochten in Rotterdam de spits afbijten, later volgden ook statushouders, ex-gedetineerden en vroegtijdig schoolverlaters. Het obstakel van taal bij statushouders, iets dat werkgevers vaak weerhoudt om met deze groep aan de slag te willen, bleek minder groot dan gedacht: ‘Met zo’n veertig termen die relevant zijn in de beroepssector blijk je je aardig te kunnen redden bij een leerwerktraject op de werkvloer. En uiteraard komt er ook interactie met je collega’s bij kijken en volgt van daaruit vanzelf meer.’

Bij de Beroepentuin leiden bedrijven met leermeesters de kandidaten op. Ook stellen ze materialen en gereedschappen beschikbaar. Na een korte opleiding krijgen de kandidaten een contract aangeboden voor een (half)jaar. Leermeesters zijn vaak ook statushouders of ex-gedetineerden, vertelt Henk: ‘Er ontstaat zo een mooie wisselwerking tussen hen op basis van gedeelde ervaringen.’

 

Dankbaar

Murat Ersoy, directeur van de Beroepentuin Overvecht, neemt de groep mee voor een rondleiding door de Beroepentuin zelf. We bekijken de verschillende werkplaatsen, variërend van een tiny house waar kandidaten elektriciteit leren aansluiten, tot een dak met zonnepanelen. Kandidaten kunnen kiezen voor de beroepen van assistent monteur zonnepanelen, assistent monteur elektrotechniek, assistent loodgieten, infra medewerker en assistent timmerman. Vooral het feit dat kandidaten zelf kunnen kiezen, blijkt een stimulans te zijn voor kandidaten om zich aan te melden en de opleiding ook af te maken.

Twee kandidaten, oorspronkelijk uit Turkije en Syrië, vertellen de groep wat de Beroepentuin voor hen betekent: een toekomst, en een plek waar je je kan blijven ontwikkelen. Murat vertelt hoe de beroepentuin dankbaar gebruik maakt van de diversiteit aan kandidaten: leermeesters bieden oud en jong met verschillende achtergronden, ervaring en opleiding de kans om van elkaar te kunnen leren en zich aan elkaar op te kunnen trekken.

Van de 286 kandidaten die in 2022 de opleiding hebben gevolgd op de vier locaties die dan actief zijn (Rotterdam, Utrecht, Drechtsteden, en de Hoeksche Waard vanaf Q3 202), heeft 80% de opleiding afgerond en een baan gestart. Daarnaast heeft 12% van het totaal aantal kandidaten de opleiding afgerond en zelf elders werk gevonden of alsnog de studie hervat. 8% van de kandidaten die na de oriëntatiefase de opleiding is gestart is gestopt. Henk ziet dat het aantal kandidaten met een zwaardere ‘rugzak’ verder is toegenomen: ‘Er bestaat een kans dat deze ook na plaatsing bij een werkgever alsnog gaan afvallen.’ 

Couleur locale

Murat en Henk zijn enthousiast over de resultaten die de Beroepentuin tot nu toe oplevert: veel deelnemers komen goed terecht en zijn de leermeesters dankbaar. Henk benadrukt het belang van het creëren van saamhorigheid tussen brancheorganisaties, opleidingen en overheid: ‘Zorg dat ze op gelijke voet met elkaar staan en dat de neuzen dezelfde kant op staan.’ En: ‘Don’t copy paste. Kijk hoe je het DNA van je eigen gemeente, jouw couleur locale, terug kan laten komen in jouw eigen versie van de Beroepentuin. Rol het uit met lokale mensen.’

Bas Ruis, directeur van de Fix Brigade Nederland (een initiatief dat kleine bespaarmaatregelen uitvoert bij bewoners die in energiearmoede leven) had een advies dat daarop aansloot: ‘Ga goed in gesprek met lokale organisaties die in de haarvaten van de samenleving zitten.’ De Beroepentuin lijkt aan te slaan in veel Nederlandse steden. Naast Utrecht en Rotterdam, is den Haag inmiddels aangesloten, net als gemeenten in de regio Drechtsteden en de Hoeksche Waard. Binnen de City Deal Energieke Wijken wil de gemeente Zeist kijken hoe ze kunnen aanhaken bij de Beroepentuin in Utrecht; Arnhem wil ontdekken of ze een versie van de Beroepentuin kunnen optuigen in de stad en de gemeente Amsterdam wil een Beroepentuin realiseren in Nieuw-West.

Reacties van deelnemers:

Hans Goorhuis, programmamanager bij de gemeente Zeist

Wat viel je op/inspireerde je?

Laagdrempelige invulling, dicht bij de praktijk. Het is een eerste stap. Goede mix in de doelgroep en de deelnemers. Iedereen is welkom, jong en oud. Plezierige sfeer. Korte opleiding, goed te overzien. Baangarantie.  

Wat neem je mee naar jouw organisatie – waarover ga je dieper/verder over in gesprek met collega’s?

Praktische afspraken maken met de Beroepentuin om vanuit Zeist gebruik te kunnen maken van hun diensten. Afspraken maken over mogelijkheden en voorwaarden.

Waar wil je in de toekomst verder op inzetten?

Zeist is te klein voor een Beroepentuin (of iets vergelijkbaars). Vandaar zijn/gaan we in gesprek om samen te gaan werken met de Beroepentuin Utrecht. Het is makkelijker en eenvoudiger geïnteresseerde kandidaten naar Utrecht te brengen, daar zijn de faciliteiten. We gaan in gesprek om dan bijvoorbeeld een busje te laten rijden van Zeist naar Utrecht.  
 

Jamal Schoute, projectleider Economie van Stadsdeel Nieuw-West, gemeente Amsterdam

Wat viel je op / inspireerde je?

Het viel mij op dat het een plek was voor iedereen. Jong, oud, dik, dun, westers of niet-westers. Iedereen die aan zijn of haar toekomst wil werken is welkom. Ze worden door middel van een simpel concept op een natuurlijke en laagdrempelige manier verder geholpen.

Wat neem je mee naar jouw organisatie – waarover ga je dieper / verder over in gesprek met collega’s?

Vooral inspiratie, positiviteit en creativiteit. We hebben een soortgelijk concept in Amsterdam, maar zeker nog niet overal in Amsterdam. Het lijkt mij goed om intern te onderzoeken in hoeverre we ons huidige concept kunnen verbeteren en indien mogelijk verder kunnen uitbreiden. 

Waar wil je in de toekomst verder op inzetten?

Wij zijn erg enthousiast over de werkwijze van de Beroepentuin. We zijn ervan overtuigd dat we veel kunnen leren van hun methodiek en we zien zeker mogelijkheden voor een samenwerking met de Beroepentuin. 
 

Bas Ruis, directeur FIXbrigade Nederland

Wat inspireerde je?

Er was een mooie delegatie aanwezig!  Erg waardevol en inspirerend om het verhaal achter de Beroepentuin te horen en dat dat dus zoveel enthousiaste maar ook gerichte vragen opleverde bij de aanwezigen. Systeem-wereld ontmoet de belevingswereld. Beleid op bezoek bij praktijk, en dat wekt wederzijdse interesse.

Wat neem je mee naar jouw organisatie?

In het leerwerk traject van de FIXbrigade komen eigenlijk alle elementen van de Beroepentuin ook aan bod maar dan op een soms wat kleinere schaal. Het zou dus bijzonder interessant zijn om onze kandidaten eens mee te nemen en de verdieping per technische vaardigheid in te laten gaan.

Waar wil je in de toekomst verder op inzetten?

Vanuit de FIXbrigade zien we bijzonder veel kansen om onzer beide missies te verbinden. Waar het gaat om in- en uitstroom van kandidaten maar ook inzake het verbinden van netwerk en opgedane kennis en de mogelijkheden om samen op te trekken waar het gaat om fysieke locaties in diverse steden.